Skip to main content
“Negeert u uw hond maar” is een veel gegeven advies aan mensen die een hond hebben met ongewenst gedrag. En alhoewel negeren in sommige gevallen goed werkt, werkt het niet altijd. Sterker nog, negeren van ongewenst gedrag heeft nogal wat risico’s. Wachten tot het gedrag vanzelf overgaat zorgt vaak voor een verergering van gedrag.

Negeren van je hond tot je een ons weegt

Geschreven door Marieke van der Burgt en Eline Teygeler, gepubliceerd in Onze hond, juli 2019. Foto’s Ron Baltus en Marieke van der Burgt

Wat is negeren

Negeren wordt bij allerlei problemen geadviseerd; honden die opspringen, honden die blaffen naar andere honden op het trainingsveld, honden die aandacht vragen door met de neus tegen de eigenaar te duwen, maar ook honden die de bal naar de eigenaar brengen omdat ze willen spelen. Negeren is ‘niet reageren’ dus niet aankijken, niets tegen de hond zeggen, niet aanraken of datgene doen wat de hond verwacht. Klinkt makkelijk. Praktisch gezien is het niet kijken naar een joelende en/of druk opspringende hond voor de eigenaar geen eenvoudige zaak. Want zelfs als duidelijk gemaakt kan worden dat negeren de uiteindelijke oplossing geeft (omdat gedrag wat helemaal niet meer beloond wordt uiteindelijk zal uitdoven), dan nog zullen mensen bijna altijd kijken naar datgene wat hen irriteert. Een blik van de eigenaar kan door de hond worden opgevat als aandacht en zal er dan voor zorgen dat het ongewenste gedrag blijft bestaan. Tenminste… als aandacht het doel is wat de hond wil bereiken! Negeren werkt alleen als de persoon die de hond negeert ook de persoon is waar de hond zijn ‘beloning’ van krijgt. Negeren zou dus een mogelijke oplossing kunnen zijn voor aandachtvragend gedrag zoals neusduwen, maar heeft geen enkele zin voor het blaffen naar andere honden op het trainingsveld of jachtgedrag naar katten.

Negeren maakt het eerst erger

Als een hond genegeerd wordt voor gedrag waar hij een reactie van de eigenaar verwacht, ontstaat er bij de hond opwinding en frustratie, immers in het verleden kreeg de hond wel een reactie of een beloning. Vanuit die spanning zal de hond overgaan tot het harder en beter laten zien van het ongewenste gedrag. Dit noemen we de uitdovingsweerstand. De hond kan als het ware niet geloven dat zijn gedrag niet meer de gewenste beloning oplevert. De eerste uren, dagen of keren zal het probleemgedrag in de uitdovingsweerstand juist toenemen in plaats van afnemen. Hier moet je als eigenaar op bedacht zijn. Deze toename kan de eigenaar wanhopig maken. Veel mensen stoppen dan ook met negeren op het moment dat ze zien dat het gedrag toeneemt. Het vervelende hiervan is dat het negeren juist het tegengestelde effect krijgt: de hond leeft geleerd dat hij meer zijn best moet doen om de aandacht te verkrijgen. We hebben hem geleerd volhardender te worden in het ongewenste gedrag.

Hoe volhardend moet je zijn?

Het is belangrijk om te weten of het probleemgedrag wat je wil gaan negeren vóór die tijd consequent aandacht heeft opgeleverd of niet; heeft de hond altijd succes gehad, of soms wel en soms niet? Werd het ongewenste gedrag altijd beloond dan heeft het advies van negeren een betere kans van slagen dan bij gedrag wat onregelmatig werd beloond. Een hond die gewend is om iedere keer beloond te worden voor bepaald gedrag zal bij negeren gelijk merken dat zijn gedrag geen succes meer oplevert. De hond, die voor zijn probleemgedrag onregelmatig beloond werd, zal bij negeren van dit gedrag minder snel en minder heftig gefrustreerd raken. Hij is immers gewend aan het feit dat niet iedere poging beloond wordt. Maar bij deze hond is het gedrag meestal veel steviger verankerd en duurt het langer voordat het uitgedoofd is. Het is in beide gevallen van belang dat het ongewenste gedrag consequent en volledig genegeerd wordt om het uit te laten doven. Als wij slechts 2 van de 10 keer reageren op het ongewenste gedrag, is het voor ons als mens redelijk consequent in het negeren. Dit beloningssysteem is voor de hond juist aanleiding om het gedrag te blijven vertonen.

Het risico van agressie

Een ander facet wat van belang is bij het uitdoven van gedrag is de frustratie die honden ervaren als ze worden genegeerd, wat kan leiden tot onzekerheid, stress en/of agressie. Dat frustratie tot agressie kan leiden weet iedereen wiens computer wel eens is vastgelopen. Als het indrukken van de toetsen niet meer het verwachte resultaat oplevert, gaan we eerst harder op de toetsen slaan, daarna proberen we of het gecombineerd indrukken van toetsen een oplossing biedt, maar als niets helpt worden we boos en gefrustreerd. Honden willen ook een bepaald doel bereiken met hun gedrag en sommige honden zetten agressie in als oplossing voor frustratie. 

Een voorbeeld hiervan is een hond die geleerd heeft dat hij door met de tanden de handen aan te raken aandacht krijgt. Wanneer dit gedrag wordt genegeerd kan de hond vanuit de opgebouwde opwinding en frustratie juist gaan bijten. Dit type honden hebben door het negeren juist een uitstekende reden om tot agressie over te gaan. Hierdoor kunnen er bij bepaalde hondenkarakters gevaarlijke situaties ontstaan. Het gevolg hiervan kan zijn dat de hond heeft geleerd dat agressie inderdaad de oplossing is om zijn doel te bereiken. Negeren is dus in sommige situaties een gevaarlijk advies die misschien wel past bij het type ongewenst gedrag, maar niet bij deze eigenaar met deze hond.

Terug van weggeweest

Als ongewenst gedrag succesvol is genegeerd en een tijd lang is weggeweest, oftewel is uitgedoofd, kan het soms ineens weer de kop opsteken. Alles wat een hond ooit heeft aangeleerd blijft opgeslagen in de hersenen. Als we een hond negeren die piept om aandacht te krijgen, zal de hond na de beginfrustratie zijn gedrag staken. Als we de hond geen alternatief bieden om aandacht te krijgen is de kans groot dat hij na een tijdje toch weer spontaan begint met piepen, de behoefte om aandacht te krijgen is er immers nog. Omdat de omgeving er inmiddels minder op bedacht is het gedrag te negeren is de kans groot dat er minimaal 1 persoon opkijkt. Het effect van het negeren is daarmee verloren, het gedrag is immers weer beloond met aandacht.

Alternatieven voor negeren van je hond

Negeren geeft dus nogal wat bijwerkingen, ook als het op juiste wijze wordt ingezet. Er zijn ook andere oplossingen om gedragingen als aandachttrekkend gedrag en opspringen te veranderen. Als eerste kan er gekeken worden of de hond alternatief gedrag kan aanleren wat vervolgens beloond kan gaan worden. Denk hierbij aan een hond die geleerd heeft dat zitten de manier is om contact te maken met binnenkomende mensen of een hond die leert om naar de mand te gaan in plaats van luid blaffend en springend het bezoek te ontvangen.

Een alternatieve manier om aandachtvragend gedrag zoals opspringen te hertrainen is de eigenaar direct laten weggaan. Dit is een optie als negeren onmogelijk dreigt te worden. Hij loopt direct bij het ongewenste gedrag de kamer uit, zonder de hond aan te kijken of toe te spreken. Het weglopen van de eigenaar geeft de hond vaak een vervelend gevoel. Het doel van het gedrag was immers dat de hond aandacht zou krijgen. Het effect van het gedrag is nu dat de hond alleen wordt achtergelaten. De eigenaar kan direct naar de kamer terugkeren zodra de hond rustig is. Nog een andere mogelijkheid is de hond een ‘time-out’ geven. Dat wil zeggen dat de eigenaar de hond wegbrengt zonder iets te zeggen naar een andere ruimte. Belangrijk hierbij is wel dat de eigenaar de hond kordaat, snel en zonder iets te zeggen uit de kamer haalt. Ook bij dit advies is voorzichtigheid geboden en moet men inzicht hebben in de relatie baas-hond en het karakter van de hond. Bij geen enkele methode is het de bedoeling om angst of agressie uit te lokken bij de hond.

Terug van weggeweest

Als ongewenst gedrag succesvol is genegeerd en een tijd lang is weggeweest, oftewel is uitgedoofd, kan het soms ineens weer de kop opsteken. Alles wat een hond ooit heeft aangeleerd blijft opgeslagen in de hersenen. Als we een hond negeren die piept om aandacht te krijgen, zal de hond na de beginfrustratie zijn gedrag staken. Als we de hond geen alternatief bieden om aandacht te krijgen is de kans groot dat hij na een tijdje toch weer spontaan begint met piepen, de behoefte om aandacht te krijgen is er immers nog. Omdat de omgeving er inmiddels minder op bedacht is het gedrag te negeren is de kans groot dat er minimaal 1 persoon opkijkt. Het effect van het negeren is daarmee verloren, het gedrag is immers weer beloond met aandacht.

Alternatieven voor negeren van je hond

Negeren geeft dus nogal wat bijwerkingen, ook als het op juiste wijze wordt ingezet. Er zijn ook andere oplossingen om gedragingen als aandachttrekkend gedrag en opspringen te veranderen. Als eerste kan er gekeken worden of de hond alternatief gedrag kan aanleren wat vervolgens beloond kan gaan worden. Denk hierbij aan een hond die geleerd heeft dat zitten de manier is om contact te maken met binnenkomende mensen of een hond die leert om naar de mand te gaan in plaats van luid blaffend en springend het bezoek te ontvangen. Een alternatieve manier om aandachtvragend gedrag zoals opspringen te hertrainen is de eigenaar direct laten weggaan.

Dit is een optie als negeren onmogelijk dreigt te worden. Hij loopt direct bij het ongewenste gedrag de kamer uit, zonder de hond aan te kijken of toe te spreken. Het weglopen van de eigenaar geeft de hond vaak een vervelend gevoel. Het doel van het gedrag was immers dat de hond aandacht zou krijgen. Het effect van het gedrag is nu dat de hond alleen wordt achtergelaten. De eigenaar kan direct naar de kamer terugkeren zodra de hond rustig is. Nog een andere mogelijkheid is de hond een ‘time-out’ geven. Dat wil zeggen dat de eigenaar de hond wegbrengt zonder iets te zeggen naar een andere ruimte. Belangrijk hierbij is wel dat de eigenaar de hond kordaat, snel en zonder iets te zeggen uit de kamer haalt. Ook bij dit advies is voorzichtigheid geboden en moet men inzicht hebben in de relatie baas-hond en het karakter van de hond. Bij geen enkele methode is het de bedoeling om angst of agressie uit te lokken bij de hond.

Negeren van je hond tot je een ons weegt

Vaak wordt negeren ten onrechte uitgevoerd bij gedragingen die niets te maken hebben met de eigenaar. Pikt de hond de handdoek van de tafel omdat hij het leuk vindt om hiermee te spelen, dan is dit zelfbelonend gedrag en dit gedrag zal niet stoppen als dit wordt genegeerd. Er is in dit voorbeeld namelijk geen belonende factor vanuit de eigenaar. Andere voorbeelden van zelfbelonend gedrag zijn najagen van fietsers of katten en eten uit de prullenbak jatten. Vaak heeft ongewenst gedrag een andere motivatie; het gedrag is niet zelfbelonend en de eigenaar speelt ook geen rol in de belonende factor. In dit soort gevallen kun je negeren tot je een ons weegt… het zal namelijk niet werken.

Negeren van je hond – Vooruitgang moet snel zichtbaar zijn

Onthoud dat gedragsveranderingen bij het goed uitvoeren van adviezen snel effect moeten kunnen hebben. Wekenlang, maandenlang of zelfs jarenlang negeren van je hond heeft dus geen enkele zin. Een goede gedragstherapeut kan samen met de eigenaar zoeken naar de beste oplossingen voor het aanpakken van ongewenst gedrag. Van belang is dus dat er goed wordt gekeken naar de hond, de eigenaar en de ontwikkeling van het probleemgedrag. Soms is negeren een goed advies, maar in de meeste gevallen zijn andere combinaties van methoden beter.

Wachten vergroot kans op oefenen ongewenst gedrag

Er is nog een reden waarom ongewenst gedrag negeren van je hond een risico geeft. In de meeste gevallen vertoont de hond ongewenst gedrag omdat hij opgewonden of onzeker is, of om een andere reden bezig is met de prikkel die het probleemgedrag uitlokt. Als een hond blaft naar soortgenoten, is het zinvol om hem op grotere afstand te plaatsen om te kijken of hij daar rustiger is en zijn goede gedrag te belonen.

Wanneer hij ook daar het ongewenste gedrag blaffen laat zien, kunnen we wachten tot goed gedrag om te belonen, maar het geeft de hond weinig sturing. Het triggert de hond tot het nemen van eigen initiatief en daarmee ongewenst gedrag. Wachten en negeren van gedrag zorgt in veel gevallen tot een verergering van het gedrag, ook omdat de hond niet weet wat hij moet doen of gewoonweg niet kan wachten. Negeer dus niet zomaar en hoop ook niet ‘dat het overgaat’, het actief begeleiden van de hond om gewenst gedrag te trainen is veelal hondvriendelijker.